EMRE DİLLİ AHİLİK KÜLTÜRÜ VE ESNAF TEŞKİLATI

AHİLİK KÜLTÜRÜ VE ESNAF TEŞKİLATI yapıtında günümüz değerlerine ulaşıncaya kadar geçen süreçte Ahilik Kültürünün yerel önemini, Anadolu'nun biçimlenmesindeki toplumsal yaşam alanlarının ve düzenin organizasyonu yeteneğini artık evrenselleşen düşünce ve üretim anlayışlarına katkısını resmi söylem dışında aramak gerektiğine işaret edilmekte. Bu bağlamda, kaçınılması mümkün olmayan toplumsal değişimlerle, yaşanan an'ların aktarımı büyük oranda egemen erk'in beklentileri doğrultusunda yansıtılır. Ekin'in un edildiği topraklar, Anadolu'da tarihsel zenginliği gün yüzüne çıkartılırken Anadolu'yu günümüze taşıyan değerler egemen inanç ve erk doğrultusunda törpülenerek tanımlanmak şanssızlığına uğratılarak silik kimliklerle, varlıklarından öylesine söz edilmek durumunda bırakılması vurgulanmakta. Ülke nüfusunun önemli bir kesimini oluşturan ve "orta direk" diye de adlandırılan esnaf ve zanaatkarların toplumsal tarihi de aynı son'la varlıklarını sürdürebilmenin izlerini taşıması incelenmekte. Esnaf ve zanaatkarların örgütlenme yetenekleri ve toplumsal yaşamın etkin unsurları olarak sahiplendikleri değerler aktarılırken günümüze kadar yaşayan Masonluk düşüncesiyle de karşılaştırması yapılmakta. Kök olan kurallar sunulmakta. Günümüz esnaf zanaatkar örgütlenmesinde ortaya çıkan iç dinamiklerin bütünlüğünün korunmasındaki zaafların egemen erk anlayışına kurban edilmesinden yana olmakla, onurlu teşkilatlanma geğleneğine katkıları ve dinamizmin, öz niteliklerin yitirilmesine yol açan yaklaşımlara değinmekte. Asya'dan göçler sürecinde yaşam hakkına tutunmak isteyen topluluklara üretme özgürlüğü içerisinde kalite değerleri biçimlenmiş bir yaşam düzeni, sürdürülebilir yaşam alanı yaratma organizasyonu kuran düşünce bütünü özünde dönemin inançsal kültürleri içerisinde kalmakla Ahmet YESEVİ ve izleyicisi Ahi EVREN tarafından kuramlaştırılması aktarılmakta. Hacı Bektaş VELİ Ahi EVREN yakınlığına, Moğol işgaline ve özellikle işgalcilerle işbirliği yaparak kendi soydaşlarını işgalcilere kurban verenlerin egemen güçlerce örtbas edilmesinin dayanaklarına değinilmekte. Osmanlı'nın kuruluşunda Ahiliğin rolü ele alınırken Ahiliğin ortadanh kaldırılmasına doğru yaşanan gelişmelerle Ahiliğe giydirilen ve günümüze kadar gelen geleneksel Ahilik kültürü ile ilgisi olmayan yeni anlayışın Ahilik olarak adlandırılmasındaki açmaza vurgu yapılarak resmi söylemin dışındaki gerçek sorgulanmakta. Ahilik tanımlanırken "kuşku taşımaksızın insanı sevmekle, alınteriyle üretmekle, sofrasındakini paylaşmakla tanınan Ahi kimliği yıpranmıştır. İnanç ve güvenin tesis edilemediği, usulen teşkilatlanmalarda hasbelkader varolan güven unsuru da iç ve dış etkilerle yıpratılmakta, deforme edilmektedir... Algı zaafı içindeki , Ahilik Kültürü'nden uzak unsurlar, esnaf teşkilatlarının tecrit edilmesi, siyasal erk'e tabi kılınması gibi yıkıcı sonuçlar getiren girişimleri teşhis etmede ve buna karşı duruş geliştirilmesinde zaaf göstermişlerdir... Böylece tarihsel kimliği içinde üstlendiği rolün çağdaş normlar ve ekonomik sistemler bütününde de uygulabilirliği apaçık olan Ahilik kültürel kimliği bir kez daha ötelenmeye çalışılmıştır... Tarih 'tekerrür'se ders almasını da bilmeli..." ifadeleriyle de Osmanlı'nın kuruluş yıllarından varlık süreci içerisindeki oluşumunun evreleri, Cumhuriyet dönemiyle birlikte karşılaşılan esnaf teşkilatlanması sorunları kabul ettirilmeye çalışılan kimlikle özünde varolan ama unutturulmak istenen kimlik arasındaki ilişkiler incelenmekte. Hz. Ali'yi sevme kült'üyle bağıntısından yola çıkarak Ahilik değerlerinin özünden ayrılışın ulaştırdığı sonuçlar gösterilmekte. Toplam kalite yönetimi gibi çağdaş tanımlarla ifade edilen işletme organizasyonlarının daha 1200'lü yıllarda söz konusu edilmesi de irdelenmekte Ahilik Kültürü ve Esnaf Teşkilatı yapıtında. Fer Yayıncılık, Eylül 2010. 404 syf. 25 TL. feryayincilik@gmail.com